Ngôi nhà ở số số 158 (số cũ 112) đường Mai Thúc Loan, phường Thuận Lộc, TP Huế thuộc khu Thành Nội với nhiều cây xanh mát. Nơi đây đã gắn liền với thời ấu thơ của Bác Hồ khi Bác cùng theo gia đình vào Huế lần thứ I từ 1895 – 1901.
Năm 1894, ông Nguyễn Sinh Sắc (thân sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh) thi đỗ Cử nhân ở trường thi Hương Nghệ An. Năm 1895 vào Huế thi Hội nhưng không đỗ. Để chuẩn bị cho kỳ thi tiếp theo ông xin vào học trường Quốc Tử Giám – Huế và được chấp nhận. Tuy nhiên học bổng của trường rất ít, không đủ để ông sinh sống tại đất kinh đô.
Vì vậy, ông về quê bàn với gia đình đưa vợ con cùng vào Huế để gia đình có điều kiện giúp đỡ ông học hành, và ông cũng có thời gian chăm sóc và nuôi dạy các con. Đến Huế nhờ người quen giới thiệu ông đã thuê được một gian nhà nhỏ ở đường Đông Ba (là ngôi nhà di tích hiện nay).
Ngôi nhà đã lưu giữ nhiều kỷ niệm thuở thiếu thời của Chủ tịch Hồ Chí Minh, chứng kiến những năm tháng miệt mài đèn sách, khổ công học hành của ông Nguyễn Sinh Sắc, sự trung hậu, đảm đang của bà Hoàng Thị Loan, chứng khiến sự lớn lên và trưởng thành của hai anh em Nguyễn Sinh Khiêm và Nguyễn Sinh Cung (Chủ tịch Hồ Chí Minh). Đặc biệt ngôi nhà này là nơi bà Hoàng Thị Loan sinh người con thứ tư là cậu bé Nguyễn Sinh Xin và cũng là nơi bà đã trút hơi thở cuối cùng ở tuổi 33 vào ngày 22 tháng Chạp năm Canh Tý (tức ngày 10/2/1901).
Nhà lưu niệm Bác Hồ tại 112 – Mai Thúc Loan là một ngôi nhà gỗ rộng 3 gian, gồm 4 vài cột, kiến trúc theo kiểu nhà rường truyền thống của Huế mái lợp ngói liệt, tường bao quanh bằng gạch vồ, mặt trước là hệ thống cửa bản khoa “thượng song, hạ đố”, nối với nhà chính là nhà bếp, vách trát đất, mái lợp tranh. Ngôi nhà nằm trong một tổng thể nhà – sân – vườn hoàn chỉnh.
Ngôi nhà đã được Bộ Văn hoá & Thông tin công nhận là Di tích Lịch sử cấp quốc gia theo Quyết định số 74/VH-QĐ ngày 2/2/1993.
Các em học sinh nghe thuyết minh, thắp hương lên bàn thờ trong ngôi nhà gắn thời thơ ấu Bác Hồ tại Huế dịp 19/5 năm nay
Đại Dương