Ở Nam Ô, cứ đến mùa rong mứt biển, dường như cả làng đều ra rạn đá để đi hái rong mứt, có người hái rong mứt trở thành một cái nghề để mưu sinh, cũng có người hái để dành sử dụng trong gia đình hoặc cho con cái.
Bà Trương Thị Lược (68 tuổi, trú phường Hòa Hiệp Bắc) là một trong những người làm nghề hái rong mứt lâu năm tại Nam Ô. Bà không nhớ chính xác là bắt đầu làm nghề này từ lúc nào, chỉ nhớ từ khi còn nhỏ, bà đã theo những người lớn trong làng đi hái mứt, lặn ốc, rồi học nghề từ từ.
Theo người dân làng biển cho biết, những năm trước rong mứt thường mọc vào tháng 10 dương lịch, sau mùa mưa, rong mứt bắt đầu mọc trên các vách đá. Nhưng năm nay, rong mứt mọc muộn hơn do trời không mưa, nên đến giữa tháng 11 người dân mới bắt đầu đi hái rong biển.
Bà Trương Thị Lược cho biết, những ngày trước, bà bắt đầu hái rong mứt vào lúc 3 giờ sáng vì giờ đó nước biển cạn. Nhưng những ngày gần đây, nước biển không lớn, nên 6 giờ sáng bà mới bắt đầu đi hái rong mứt. Mỗi ngày như vậy được khoảng 2kg mứt.
Dụng cụ để đi hái rong mứt cũng khá đơn giản, miếng cào bằng nhôm, sắt cán mỏng để cào mứt ra khỏi mỏm đá, túi lưới đựng rong. Để bảo vệ bản thân, mọi người thường đi tất để lội qua những mỏm đá sắc nhọn ra sát mép nước biển. Nhiều người cho biết, rong mọc ở xa sạch và nhiều hơn rong mọc gần bờ nên nhiều người vẫn bất chấp nguy hiểm, khó khăn để ra xa bờ hái mứt.
Rong sau khi hái về, được rửa qua ở nước biển, và rửa thêm hai lần nước ngọt để ráo. Mỗi kg rong tươi bán với giá từ 250.000 đến 300.000 đồng. Sau khi rửa, ép khô nước, rong phơi khô sau một nắng thành rong khô sẽ được bán với giá 2,5 đến 3 triệu đồng mỗi kg. Tầm 10 kg rong tươi thì sẽ được một kg rong khô.
Vợ chồng ông Trần Văn Muộn và bà Phạm Thị Đậu (75 tuổi, trú phường Hòa Hiệp Bắc) từ 5 giờ đã dậy đi hái rong mứt . Ngày thường, ông bà làm nghề bỏ mối mắm cho mọi người, tới mùa rong biển, hai vợ chồng cùng nhau đi hái rong mứt về ăn.
“Cái nghề này từ bao nhiêu đời gia đình cứ đến mùa lại đi làm, mình không hái để buôn bán như mọi người nhưng vẫn đi hái để ăn, rong mứt ở đây ngon, ngọt. Số mứt biển vợ chồng phơi khô để dành, chia cho con cái mỗi đứa một ít để dùng dần trong năm”, bà Phạm Thị Đậu tâm sự.
Rong mứt ở Nam Ô được nhận xét là thơm, ngon hơn nhiều so với những vùng khác. Để có những lá rong biển ngon nhất, người dân ở đây bắt đầu hái mứt biển ngay từ lúc vừa mọc để giữ nguyên vị của mứt chứ không để mứt phát triển lâu, lá già sẽ mất ngon.
Cầm trên tay túi rong mứt khoảng 2 kg, bà Bùi Thị Phải (70 tuổi, trú phường Hòa Hiệp Bắc) chia sẻ: “Gần đến cuối mùa nên rong mứt ít hơn, nhưng lần này cô hái về để dành trong dịp Tết chứ không bán. Dù gì thì Tết nhất vẫn phải có món canh mứt này để ăn cùng gia đình”.
Cứ đến mỗi mùa rong mứt là cả làng kéo nhau đi hái, không biết từ bao giờ hái rong trở thành một cái nghề để mưu sinh của người dân ở đây. Dẫu nguy hiểm, song với những người dân làng chài Nam Ô, cả đời họ luôn gắn bó với cái nghề hái rong mứt.
Thành Vân