Tình yêu nửa vời

Bác sĩ Lương Cần Liêm kính mến,

Cho đến bây giờ, khi đã nhận lời yêu anh cháu mới thấy mình quá vội vàng. Anh có biệt tài làm những người mới gặp lần đầu (thậm chí cả lần thứ hai) chết mê, chết mệt. Nhưng nếu là lần thứ ba thì bắt đầu thấy bình thường, lần thứ tư thì bắt đầu chán. Nhưng khổ nỗi là cháu đã không nhận ra điều đó.

Lần đầu tiên cháu gặp anh trong một buổi sinh nhật bạn cùng lớp. Lúc ấy chúng cháu đều là tân sinh viên. Anh học hơn chúng cháu một lớp và là đồng hương của bạn cháu. Anh tự tin chơi đàn ghi ta, hát  tặng bạn của cháu hai bài. Giọng của anh không quá hay, anh chơi đàn cũng không quá điêu luyện, nhưng trong hoàn cảnh lúc đó anh là một ngôi sao, tất cả những người tham dự đều thấy thế.

Lúc đó cháu đã ao ước có được một người yêu như anh. Lần thứ hai cháu gặp anh tại một buổi  hội thảo tâm lý. Anh tham gia phát biểu sôi nổi. Anh dẫn chứng các quan điểm của Freud khiến một đứa sinh viên mới học năm nhất như cháu phục lăn.

Hôm đó anh đưa cháu về tận KTX. Trên đường đi anh nói với cháu bao nhiêu là chuyện, chuyện gì anh nói cũng mới lạ với cháu, dù anh chỉ hơn cháu có 1 tuổi. Anh nói có ấn tượng với cháu ngay từ lần gặp đầu tiên và sẽ rất hạnh phúc nếu cháu nhận lời yêu anh.

Kể  từ hôm ấy, anh hay dẫn cháu đi chơi. Nhưng thú thật là cháu bắt đầu chán những gì anh nói, những gì anh làm bởi anh cứ lặp đi lặp lại những bài cháu đã gặp. Chẳng có gì mới. Chúng cháu đã yêu nhau được hơn một năm và cháu nhận thấy rằng những gì anh biết thật ra chỉ là bề ngoài, rất hời hợt. Anh chỉ biết hát và chơi đàn đúng hai bài. Ở đâu cũng chỉ có hai bài ấy. Những gì anh trích dấn về Freud cũng chỉ có vậy. Hỏi thêm thì tắc tị.

Hôm vừa rồi cháu có gặp lại cô bạn rất thân từ hồi học phổ thông. Hai đứa chúng cháu đã nói với nhau rất nhiều chuyện, trong đó có chuyện yêu đương. Bạn cháu đã từng có hai mối tình sinh viên kiểu như của cháu. Bạn đã chia tay cũng vì những lý do tương tự như của cháu.

Bạn cháu kết luận tình yêu sinh viên hầu hết đều như thế, đừng có đòi hỏi nhiều hơn ở bạn trai khi còn ngồi trên ghế giảng đường, cho dù người ta có lớn hơn mình 1-2 tuổi thì đa số vẫn kiểu nửa vời thế thôi. Phải sau này ra trường, va chạm với trường đời thì mới tiến bộ được. Tốt nhất là chấm dứt những tình yêu sinh viên kiểu như vậy cho đỡ mệt đầu.

Trước khi gặp lại cô bạn gái rất thân này, cháu vẫn nghĩ: Đã yêu nhau, dù chỉ một ngày cũng là yêu. Nhưng thực sự bây giờ cháu vẫn chưa biết xử lý thế nào bác sĩ ạ. Điều khiến cháu bực mình nhất là người yêu cháu vẫn bằng lòng với cuộc sống hiện tại và thường không tiếp thu ý kiến của cháu. Mấy đêm nay cháu mất ngủ, cháu hay nghĩ đến lời khuyên của bạn gái cháu, bác sĩ ạ.

Cháu chờ ý kiến phản hồi của bác sĩ rồi sẽ ra quyết định cuối cùng.

Cháu cảm ơn bác sĩ.

Giáo sư tâm lý, bác sĩ tâm thần Lương Cần Liêm: “Thương người sẽ được người thương”

Trong chuyện của cháu, mỗi người có thể hiểu, nghĩ và sống về với tình yêu một cách khác nhau, nhưng chụm lại một góc là hình ảnh xã hội và văn hoá của yêu thật, mà yêu thật có chiều ngang và chiều sâu.

Chiều ngang là các cách sống hào nhoáng bề ngoài, ít nhiều cần người thấy và mê, còn chiều sâu là tạo ra  kỷ niệm lâu dài gắn bó với nhau. Dĩ nhiên, chiều sâu cần thời gian và ít hấp dẫn hơn vì có đụng chạm đến  thực hành, thực tế, và đưa đến hạnh phúc. Thế thì cái liên kết giữa hai chiều ấy là trí trưởng tượng của haingười gặp nhau trên một lý tưởngsống được chung tay xây dựng từ kinh nghiệm riêng của mỗi người.

Hai người gặp nhau mà thích nhau thì trước tiên là do phần chiều ngang “lẫy lừng”. Nó làm cho chúng ta “mê” trong một buổi gặp hay qua một hành động mà óc tưởng tượng chohy vọng là có thể kéo dài thật lâu.  

Khi cơn mê đó đã qua thì ta thất vọng đi tìm cảnh khác, người khác để tái bản một cuộc gặp mà ta mong gọi đó là tình yêu. Thật ra chỉ mới là một cái hữu tình thôi nên yêu chiều ngang thường lặp đi lặp lại một bài cho một người hay tìm người mới để thử bài của mình.

Nếu yêu “chiều ngang” có thể như sét đánh vào tim – tiếng Pháp gọi là coup de foudre – thì yêu “chiều sâu” dễ gặp những trắc trở. Do đó, có những cặp yêu “nhanh” rồi lập gia đình, làm đám cưới để duy trì, nuôi dưỡng cái hấp dẫn của tình yêu ban đầu, nhưng khi vào thực tế đời sống hằng ngày thì vẫn “chứng nào, tật nấy”.

Do đó, quan niệm người yêu lần đầu mà yêu trọn đời là lý tưởng, hơi tiểu thuyết một tí. Còn quan niệm thoáng “yêu là thử” thì cũng có khuyết điểm. Nếu ta cứ thử nhiều lần thì trong trí dễ bị lôi cuốn bởi tư duy ta là người tài chưa gặp người lý tưởng theo mơ tưởng. Cổ điển nhất là ta sẽ yêu người không yêu ta mà chỉ mến như bạn thôi.

Thế thì làm sao biết lúc nào phải dừng lại?

Giữa lý tưởng là “yêu người ta  thích” và thực tế thực dụng là “vì lý do gì ta yêu thích”, thì tâm lý lọc lòng nhân ái của ta qua những gương mẫu – mẫu là mẹ – của cuộc sống:

Gương trong gia đình và trong xã hội. Gương để làm theo, nhưng cũng có gương để không tái bản những gì ta thấy không nên làm.  Như vậy, không có cuộc tình nào mà không xuất phát từ lòng nhân ái và không trưởng thành qua những gương thấy được về cuộc sống. Tình yêu là động cơ của kế thừa tình nhân ái.

Thế thì “nhân ái” là gì? Nhân ái là “biết cho” để “biết nhận”. Nếu đôi bên biết “cho và nhận” và ăn khớp với nhau thì “thương người” sẽ được “người thương”. Từ đó, tình cảm không phải là một sự đổi chác, một cách “hối lộ” tình duyên, một sự “mua bán” đôi bên cùng có lợi.

Thân

Bác sĩ Liêm

Theo Hoa học trò