“Đường lên đỉnh Olympia”: Quan trọng nhất là bản chất khoa học

PGS.TS Vũ Quốc Trung có nói rằng em Hoàng Bách không có ý kiến gì về kết quả của câu hỏi và rằng chỉ có thí sinh mới được quyền khiếu nại về đáp án của cuộc thi. Nhưng theo tôi, việc kết quả cuộc thi chưa phải điều quan trọng nhất, cái quan trọng nhất là BẢN CHẤT KHOA HỌC. Dù con người chúng ta có nói gì, làm gì, thậm chí có hiểu đúng hay không thì bản chất khoa học vẫn luôn tồn tại, luôn như thế và không bao giờ thay đổi.

Phân tích kỹ câu hỏi của BTC: ” Vì sao dung dịch muối có tính sát trùng?”, em Bách trả lời “Vì dung dịch nước muối tạo môi trường ưu trương, nên khi vi khuẩn ở trong dung dịch nước muối sẽ bị mất nước mà chết”, theo tôi, em Hoàng Bách đã trả lời rất ngắn gọn và chính xác.

Ưu trương là môi trường mà nồng độ chất hoà tan lớn hơn so với môi trường nội bào. Nếu một tế bào sống được đặt trong môi trường ưu trương so với nó thì sẽ xảy ra hiện tượng co nguyên sinh – nước từ trong tế bào sẽ đi ra ngoài làm cho tế bào bị co (thu nhỏ lại) và nếu co quá nhiều sẽ làm tế bào chết.

Khi em Hoàng Bách nói tới môi trường ưu trương là có nghĩa em đã hiểu rất rõ bản chất vấn đề, chả lẽ cứ nói tới một khái niệm khoa học nào cũng phải giải thích cặn kẽ hay sao?

Về phần đáp án của BTC do MC đọc sau khi Hoàng Bách không được điểm, thì tôi nghĩ là sai bản chất vì:

+ Thứ nhất: Màng tế bào của vi khuẩn là màng thẩm thấu có chọn lọc, chỉ có nước thấm qua chứ phân tử muối không thể đi vào tế bào được. Vì vậy đáp án nói muối đi vào tế bào là không đúng.

+ Thứ 2: Nếu có xảy ra hiện tượng muối đi vào tế bào thì cũng không thể đẩy nước ra ngoài tế bào được, vì nước sẽ di chuyển từ nơi có nồng độ muối thấp (bên ngoài) sang nơi có nồng độ muối cao (trong tế bào) để tạo cơ chế cân bằng.

Từ những điều trên, theo tôi, đáp án dù giải thích theo kiến thức sinh học hay hóa học cũng đều không chính xác. Nếu cho tôi là người viết đáp án thì tôi cũng không thể viết sai 1 từ so với đáp án của em Hoàng Bách.

Theo PGS.TS Vũ Quốc Trung, câu trả lời của MC đưa ra sau quyết định không cho điểm chỉ là thông tin thêm của vấn đề chứ không phải là đáp án, tôi thấy có lẽ chưa thỏa đáng. Sau khi thí sinh trả lời không đúng hoặc chưa rõ ràng thì MC luôn đọc đáp án để mọi người biết thí sinh trả lời sai ở đâu và thiếu sót gì. Bản thân MC liệu có đủ kiến thức nói về các vấn đề liên quan đến mọi câu hỏi  thuộc mọi lĩnh vực hay không? Vậy những lời MC đọc là do ai biên tập ra, nếu không phải là ban cố vấn thì là ai?

Nói tóm lại, cuộc thi đã kết thúc, có thể BTC vẫn giữ nguyên kết quả hay cho thi lại thì tôi không có ý kiến gì vì chúng ta phải luôn tuân thủ luật chơi và tôn trọng quyết định cuối cùng của BTC. Tuy nhiên BẢN CHẤT KHOA HỌC thì phải được làm sáng tỏ và rõ ràng, nhất là đối với một cuộc thi đề cao tri thức khoa học như chương trình Đường lên đỉnh Olympia.

Mai Văn Chiến (Đại học Công nghệ GTVT)

maivanchien01@gmail.com